Rada Europy upomina Polskę

Przeludnione więzienia, bezkarność policyjnej przemocy, dyskryminacja mniejszości, pozorne prawo do aborcji, zła ustawa lustracyjna

Takie m.in. grzechy wytknął polskiemu rządowi komisarz praw człowieka Rady Europy Thomas Hammarberg w memorandum o przestrzeganiu Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w Polsce. Wczoraj przedstawił je Komitetowi Ministrów Rady Europy. Memorandum powstało po zeszłorocznym pobycie komisarza w Polsce. Zawiera zalecenia dla rządu.

• Policja. Komisarz zaleca stworzenie niezależnego organu, który badałby skargi na brutalność policji. Z oficjalnych danych wynika, że od stycznia 2003 r. do września 2006 r. wniesiono do prokuratur ponad 3 tys. zawiadomień o przestępstwach popełnianych przez policję (bicie, wymuszanie zeznań). Większość umorzono lub odmówiono wszczęcia postępowania. Nie było ani jednego przypadku skazania policjanta.

• Więzienia. Przepełnienie w więzieniach wynosiło 123 proc., a prawo dopuszcza nieprzestrzeganie norm powierzchni na jednego więźnia. „Zasada humanitarnego traktowania wymaga poszanowania godności osób skazanych i aresztowanych przez zapewnienie im wystarczającej przestrzeni życiowej. Jakkolwiek konieczna jest budowa nowych więzień, jednak władze powinny także usprawnić stosowanie alternatywnych kar nie polegających na pozbawieniu wolności” - napisał komisarz.

• Tolerancja i niedyskryminacja. Komisarz wezwał do ustanowienia „instytucji czuwającej nad przestrzeganiem prawa antydyskryminacyjnego, która wypełniłaby istniejącą lukę prawną”. Zwraca uwagę na dyskryminację mniejszości seksualnych (zakazy parad równości, używanie przez polityków języka nienawiści, wycofanie poradnika Rady Europy „Kompas - edukacja młodzieży w zakresie praw człowieka”).

Podaje, że polskie władze, przekonując go, że w szkołach przekazuje się obiektywne i niedyskryminujące informacje o mniejszościach seksualnych, pokazały mu podręcznik "Wygrajmy młodość". Homoseksualizm określono w nim jako "nienaturalną skłonność" i nauczano, że "osobie nią dotkniętej powinno się okazać szczególną opiekę i pomoc w zwalczaniu tej wstydliwej dewiacji".

"W rozdziale tym wiąże się homoseksualizm zarówno ze strachem przed odpowiedzialnością, niewłaściwą hierarchią wartości, brakiem odpowiedniej idei miłości i postawą hedonistyczną, jak również z prostytucją - pisze Hammarberg. - To opisanie homoseksualizmu jest obraźliwe, niezgodne z zasadami równości, różnorodności i poszanowania praw każdego człowieka."

Zaleca wprowadzenie środków prawnych do zwalczania języka nienawiści i dyskryminacji osób o odmiennej orientacji seksualnej.

• Antysemityzm. „Komisarz wzywa do podjęcia wysiłków w celu zakazania publikacji i nadawania programów o charakterze rasistowskim i antysemickim. Ich nieograniczone rozpowszechnianie przekazuje społeczeństwu szkodliwe przesłanie”. Zaleca skuteczne stosowanie istniejących przepisów kodeksu karnego.

• Przemoc domowa i aborcja. Komisarz pochwalił polskie władze za przyjęcie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, ale wytknął brak schronisk dla ofiar przemocy.

"Natomiast dostęp do legalnej aborcji - pisze Hammarberg - jest często utrudniony". Wezwał rząd "do zapewnienia kobietom, których przypadek mieści się w kategoriach przewidzianych prawem, by mogły przerwać ciążę bez dodatkowych utrudnień".

• Lustracja. „Musi być przeprowadzana z zachowaniem wszelkich gwarancji państwa opartego na rządach prawa i poszanowaniu praw człowieka. Aktualne prawo nie spełnia tych standardów pod wieloma względami” - napisał Hammarberg.

W 2010 r. sprawdzi, jak Polska wykonała zalecenia memorandum.


Memorandum i odpowiedź rządu na stronie Biura Informacyjnego Rady Europy: www.coe.org.pl

es
Gazeta Wyborcza
21-06-2007